Ακτοπλοΐα για τις ανάγκες των νησιωτών όχι για τα κέρδη των εφοπλιστών!

• Κοινός αγώνας νησιωτών - ναυτικών ενάντια σε κράτος – Ε.Ε. - εφοπλιστές.
• Δωρεάν μετακινήσεις για τους επιβάτες.
• Καθημερινές συνδέσεις των μεγάλων νησιών του Βορείου Αιγαίου με τον Πειραιά και δύο φορές την εβδομάδα με Θεσσαλονίκη.
• Καθημερινές συνδέσεις μεταξύ των νησιών.

Τα νησιά του Αιγαίου στενάζουν κάτω από το ολιγοπώλιο που έχει δημιουργηθεί στις ακτοπλοϊκές γραμμές μεταξύ των νησιών και της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η κατάργηση του καμποτάζ, η οποία προωθήθηκε πριν από δύο δεκαετίες περίπου από τους εφοπλιστές μέσω των Ελληνικών κυβερνήσεων και της Ε.Ε., οδήγησε στην απορρόφηση των μικρών ακτοπλοϊκών εταιρειών από μεγάλα σχήματα. Από την αρχή, στόχος ήταν η δημιουργία ενός ιδιωτικού μονοπωλίου. Την τελευταία δεκαετία, οι εφοπλιστές αξιοποίησαν την οικονομική κρίση για να επιταχύνουν την υλοποίηση αυτού του στόχου. Έτσι, διαμορφώθηκε ένα ολιγοπώλιο που καλύπτει πάνω από το 70% των γραμμών του Αιγαίου. 

Το ολιγοπώλιο, όμως, μετατρέπεται σε μονοπώλιο ανά νησί ή ομάδα νησιών. Για παράδειγμα, τα νησιά του Βορείου Αιγαίου τα καλύπτει μόνο μια εταιρεία, η Blue Star Ferries. Η τελευταία πριν από ενάμιση χρόνο εξαγόρασε την Hellenic Seaways από την Τράπεζα Πειραιώς. Βέβαια, και η Blue Star ελέγχεται από την Τράπεζα Πειραιώς. Το ίδιο ισχύει και για την ΑΝΕΚ. Η μόνη από τις μεγάλες ακτοπλοϊκές που δεν ελέγχεται από την Τράπεζα Πειραιώς είναι οι Μινωικές Γραμμές, η οποία αποτελεί τμήμα του διεθνούς ακτοπλοϊκού κολοσσού Grimaldi. Πίσω από την Τράπεζα Πειραιώς λέγεται ότι βρίσκονται κορυφαίοι εφοπλιστές όπως ο πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, κ. Βενιάμης.

Αυτό, λοιπόν, το ολιγοπώλιο στα νησιά του Βορείου Αιγαίου φέρνει πανάκριβα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, μείωση στις ταχύτητες των πλοίων (δηλαδή πολύ περισσότερες ώρες ταξιδιού), εξωφρενικά υψηλό κόστος διατροφής εντός των πλοίων, συγχωνεύσεις δρομολογίων, ακατάλληλες ώρες προσέγγισης στα νησιά, κατάργηση δρομολογίων, επιδείνωση στις συνθήκες εργασίας των ναυτικών, μείωση των θέσεων εργασίας στα πλοία, μειώσεις στους μισθούς των ναυτικών κλπ. Για παράδειγμα, σήμερα το ταξίδι Πειραιά - Μυτιλήνη – Πειραιά για μια τετραμελή οικογένεια με αυτοκίνητο είναι γύρω στα 550 ευρώ χωρίς καμπίνα, χωρίς να υπολογίζεται το κόστος διατροφής για ένα ταξίδι που διαρκεί από 11 ως 14 ώρες. 

Ταυτόχρονα, η ασφάλεια στα ακτοπλοϊκά ταξίδια κρέμεται από το φιλότιμο και την υπερεργασία των ναυτικών. Τα ακατάλληλα λιμάνια, οι μειωμένες θέσεις στα πληρώματα και η ανεπαρκής συντήρηση των πλοίων βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή των εργαζομένων, αλλά και αυτή χιλιάδων επιβατών, ιδιαίτερα τους κρίσιμους καλοκαιρινούς μήνες. Είναι πραγματικοί ήρωες οι ναυτικοί που καταφέρνουν να πραγματοποιούν χωρίς ατυχήματα 12 και 14 προσεγγίσεις λιμανιών σε ένα μόνο ταξίδι. 

Όλοι τους στην υπηρεσία των εφοπλιστών

Τα αστικά κόμματα ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ., ΔΗΜΑΡ, ΛΑΟΣ, Ποτάμι, Ένωση Κεντρώων στήριξαν (και συνεχίζουν να στηρίζουν) με νύχια και με δόντια τη δημιουργία του ολιγοπωλίου στην ακτοπλοΐα. Θερμός συμπαραστάτης σε αυτό είναι η φασιστική συμμορία της Χρυσής Αυγής, η οποία όπως όλες οι φασιστικές συμμορίες είναι το πρωτοπαλίκαρο των εφοπλιστών. Ο ΣΥΡΙΖΑ επιχαίρει για την περιορισμένη εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου, ενός μέτρου που έχει εξαιρετικά μικρό πεδίο εφαρμογής σε ό, τι αφορά τους επιβάτες, τους περιορισμούς και τον αριθμό των ταξιδιών που καλύπτει. Επιπλέον, οι εφοπλιστές ανά πάσα στιγμή μπορούν να ακυρώσουν τα οφέλη του μέτρου αυτού από την στιγμή που μπορούν ελεύθερα να αναπροσαρμόζουν τις τιμές των εισιτηρίων για επιβάτες και οχήματα.

Στις προσεχείς Περιφερειακές εκλογές, οι εκπρόσωποι των προαναφερθέντων αστικών κομμάτων θα ζητήσουν την ψήφο των νησιωτών τάζοντας ανάπτυξη, καλύτερα λιμάνια και πλοία. Υποσχέσεις που θα ξεχαστούν την επομένη των εκλογών, αφού οι εκπρόσωποί τους στους Δήμους και την Περιφέρεια θα ψηφίζουν με χέρια και πόδια τις πολιτικές που εξυπηρετούν τα συμφέροντα των εφοπλιστών. 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της ακτοπλοϊκής σύνδεσης των νησιών του Βορείου Αιγαίου με την Θεσσαλονίκη. Πολύ περιφερειακοί συνδυασμοί την θυμήθηκαν τούτη την προεκλογική περίοδο. Όμως, ξεχνάνε πως μόλις πριν λίγα χρόνια, όταν αυτή καταργούνταν από την κυβέρνηση (ΝΔ - ΠΑΣΟΚ), δεν είχαν πει και δεν είχαν κάνει απολύτως τίποτα για να σταματήσουν αυτή την απόφαση. Η δε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ υιοθέτησε την πολιτική που είχε χαράξει η προηγούμενη κυβέρνηση. Το ΚΚΕ και η ΛΑΕ είτε παρακολουθούν τις εξελίξεις αδιάφορα είτε γίνονται φωνή διαμαρτυρίας που μένει στις καταγγελίες. Η ηττοπαθής στάση των συγκεκριμένων δυνάμεων και των εκπροσώπων τους στην Περιφέρεια δεν βοηθάει στην ανάπτυξη του κινήματος που απαιτείται για την ανατροπή αυτής της πολιτικής. 

Πρόταση αγώνα προς τους νησιώτες και τους ναυτικούς

Η Ανταρσία στο Αιγαίο – Αντικαπιταλιστική Αριστερά από την ίδρυσή της αγωνίζεται για δημόσιο φορέα ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών που θα εξασφαλίζει τη σύνδεση ανάμεσα στα νησιά, αλλά και με την ηπειρωτική Ελλάδα σε καθημερινή βάση, σύμφωνα με τις κοινωνικές ανάγκες και τις τεχνικές δυνατότητες που υπάρχουν σήμερα. Επίσης, η μεταφορά των επιβατών με τα πλοία πρέπει να είναι δωρεάν ώστε να μειωθεί το κόστος διαβίωσης στα νησιά, το οποίο θα οδηγήσει σε αύξηση του πληθυσμού τους και σε αύξηση της επιβατικής κίνησης. Ακόμη, η δωρεάν μετακίνηση θα ευνοήσει την τουριστική κίνηση προς τα νησιά, ιδιαίτερα εκείνα που δέχονται μικρό αριθμό επισκεπτών, όπως είναι τα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Όλη αυτή η διαδικασία θα αυξήσει τις εμπορευματικές μεταφορές, ενώ τα έσοδα που θα προκύψουν από τις αυξημένες εμπορευματικές μεταφορές θα καλύψουν την απώλεια των εσόδων από τα εισιτήρια των επιβατών.

Η πρόταση μας απευθύνεται στους νησιώτες και τους ναυτικούς ως πλαίσιο αγώνα που η υλοποίηση του απαιτεί την ανατροπή των μνημονίων, των πολιτικών επιλογών των ελληνικών κυβερνήσεων και της Ε.Ε., αλλά και την διαγραφή του δημοσίου χρέους. Μόνο έτσι θα διαμορφωθεί το αναγκαίο πολιτικό πλαίσιο και θα εξασφαλιστούν οι πόροι για να υλοποιηθεί ο σχεδιασμός που παρουσιάζουμε.

Γιατί δημόσιος φορέας ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών

Οι ακτοπλοϊκές συνδέσεις είναι στρατηγικής σημασίας κλάδος για την οικονομική και κοινωνική ζωή των νησιών. Από αυτές εξαρτάται – σε πολύ μεγάλο βαθμό- η ζωή των νησιωτών, η διατροφή τους, η υγείας τους κ.λπ., γι’ αυτό και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αφήνονται στα χέρια των εφοπλιστών και των τραπεζιτών. Δεν μπορεί να καταδικάζονται σε μαρασμό ολόκληρα νησιά για να κερδοσκοπούν μια χούφτα εφοπλιστές και τραπεζίτες. Επιπλέον, ήδη δαπανώνται δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για τις λεγόμενες άγονες γραμμές. Πρόκειται για μια τεράστια δαπάνη που αντί να βελτιώνει τις συνδέσεις για τους νησιώτες, αυξάνει τα κέρδη των ακτοπλοϊκών εταιρειών.

Με την δημιουργία του φορέα ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών ο ακτοπλοϊκός στόλος θα περάσει στο Δημόσιο, γιατί μόνο έτσι μπορεί να μπει τέλος στα κερδοσκοπικά παιχνίδια των εφοπλιστών. Ο φορέας θα πρέπει να λειτουργεί με εργατικό έλεγχο σε οικονομικό, τεχνικό και διοικητικό επίπεδο. Αυτό σημαίνει ότι θα επαναφέρει όλες τις εργατικές κατακτήσεις των ναυτικών που χάθηκαν κατά τα χρόνια των μνημονίων.

Σήμερα είναι τεχνικά εφικτό και κοινωνικά αναγκαίο τα μεγάλα νησιά (Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Σάμος και Ικαρία) να έχουν απευθείας, καθημερινή, ακτοπλοϊκή σύνδεση με τον Πειραιά και δύο τουλάχιστον συνδέσεις την εβδομάδα με την Θεσσαλονίκη με ταχύπλοα πλοία που θα μειώσουν τον χρόνο του ταξιδιού. Επίσης, τα μικρότερα νησιά μπορούν να συνδέονται με τα μεγάλα με άμεσες ανταποκρίσεις. Μεταξύ των νησιών του Βορείου Αιγαίου πρέπει να δημιουργηθεί ένα πυκνό δίκτυο ακτοπλοϊκών συνδέσεων με σκάφη κατάλληλα για την μεταφορά ανθρώπων, εμπορευμάτων και οχημάτων. 

Σημαντικός πυλώνας του δημόσιου φορέα ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών θα είναι και η διαμόρφωση δικτύου συνδέσεων των νησιών της Περιφέρειας με τα τουρκικά παράλια, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η πυκνή, γρήγορη και φθηνή σύνδεση των νησιών με τα μικρασιατικά παράλια όλο το χρόνο. 

Παράλληλα, είναι αναγκαίο να κατασκευαστούν νέα λιμάνια, να αναβαθμιστούν όσα από τα υπάρχοντα θα συνεχίσουν να παίζουν το σημερινό τους ρόλο και να ολοκληρωθούν τα έργα στα λιμάνια που βρίσκονται υπό κατασκευή. Σε κάθε νησί θα πρέπει να υπάρχουν και να είναι λειτουργικά τουλάχιστον δύο επιβατικά – εμπορικά λιμάνια. Επίσης, θα πρέπει να υπάρχουν λιμάνια για την υποδοχή εύφλεκτων και επικίνδυνων φορτίων (καύσιμα κ.λπ), τα οποία, όμως, είναι επιβεβλημένο να βρίσκονται μακριά από τους οικισμούς για λόγους ασφαλείας. 

Η πρόταση μας υπερβαίνει τα στενά πλαίσια που βάζει η αρχή του καπιταλιστικού κέρδους, αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχουν ακτοπλοϊκές συνδέσεις που δεν θα είναι “κερδοφόρες”, όμως θα υπάρχουν γιατί είναι κοινωνικά αναγκαίες. Επιπλέον, μεσοπρόθεσμα αυτές οι γραμμές θα πάψουν να είναι ζημιογόνες, γιατί θα συμβάλλουν στην ανάπτυξης της κοινωνικής και οικονομικής ζωής των νησιών.