Φληναφήματα τα περί «αειφόρου ανάπτυξης» των μικρών νησιών

Οι τοποθετήσεις μας στο Περιφερειακό Συμβούλιο

Η «Ανταρσία στο Αιγαίο – Αντικαπιταλιστική Αριστερά» με τον εκπρόσωπό της Παυλή Στρατή συμμετείχε στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου (Π.Σ.) στις 11 Απριλίου 2017.

Καταψηφίσαμε το σχέδιο «αναπτυξιακής στρατηγικής ολοκληρωμένων χωρικών επενδύσεων (Ο.Χ.Ε.) για τα 7 «μικρά» νησιά του Βορείου Αιγαίου». Υποτίθεται πως το σχέδιο αφορά την ανάπτυξη των νησιών της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου (ΠΒΑ),  που μειονεκτούν λόγω μικρού μεγέθους και γεωγραφικής απομόνωσης (Λήμνος, Άγιος Ευστράτιος, Οινούσσες, Ψαρά, Ικαρία, Φούρνοι, Θύμαινα). Εξετάζοντας το σχέδιο αυτό καταρχήν από την σκοπιά της καπιταλιστικής ανάπτυξης των συγκεκριμένων μικρών νησιών που προτείνει η Περιφερειακή Αρχή (Π.Α.), αδυνατούμε να πιστέψουμε, ότι μπορεί να οδηγήσει στην δημιουργία παραγωγικών επιχειρήσεων, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και εντέλει στην ανάπτυξη μιας εσωτερικής αγοράς, που θα μπορούσε να κρατήσει σε αυτά τα «μικρά νησιά» τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό τους. Αυτό που βλέπουμε είναι απαρίθμηση έργων με μια ακατανόητη ιεράρχηση, που ούτε τις κοινωνικές ανάγκες αντιμετωπίζει, ούτε δρομολογεί μια υποτυπώδη καπιταλιστική ανάπτυξη. Είναι αδύνατο να υλοποιηθούν όλα αυτά τα έργα, που περιλαμβάνονται στο σχέδιο για τον απλούστατο λόγο πως δεν υπάρχουν οι αναγκαίοι πόροι. Ούτε πρόκειται να βρεθούν στα πλαίσια των μνημονίων και της επιτροπείας, στην οποία βρίσκεται η χώρα μας.

Στην πραγματικότητα το σχέδιο αποτελεί συρραφή ξεχωριστών προτάσεων των Δήμων, της ΠΒΑ και άλλων δημόσιων υπηρεσιών (Εφορίας Αρχαιοτήτων, ΚΕΚΑΠΕΛ, Νοσοκομείων κτλ), χωρίς ουσιαστική ιεράρχηση και χωρίς ολοκληρωμένο σχεδιασμό. Ελάχιστα από τα προτεινόμενα έργα βρίσκονται σε στάδιο μελέτης ή υλοποίησης. Αντιθέτως, τα περισσότερα αποτελούν ευσεβείς πόθους, καθώς δεν υφίσταται για αυτά ούτε καν προμελέτη. Ορισμένα από τα προτεινόμενα έργα είναι απαραίτητα για τους νησιώτες (λιμενικά, αντιπλημμυρικά, οδικής ασφάλειας, ύδρευσης, αποχέτευσης, διαχείρισης απορριμάτων, επισκευές σχολικών κτηρίων και νοσοκομείων κτλ). Υπάρχουν όμως πολλά, που δεν υπηρετούν πραγματικές ανάγκες, είναι αμφιβόλου σκοπιμότητας. Να δώσουμε ένα παράδειγμα των αντιφάσεων του σχεδίου: στην περίπτωση των Ψαρών χαρακτηρίζεται έργο πρώτης προτεραιότητας η αποκατάσταση του δρόμου προς το μοναστήρι και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στα 700.000€ και βρίσκεται στο στάδιο της σύνταξης των τευχών δημοπράτησης. Για το έργο του προσήνεμου μόλου στο λιμάνι των Ψαρών δεν υπάρχει καν προμελέτη και φυσικά ο αναφερόμενος προϋπολογισμός του ενός εκατομ. € είναι εικονικός, καθώς κανείς δεν γνωρίζει, αν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Το έργο που αφορά το μοναστήρι έχει χαρακτηριστεί πρώτης προτεραιότητας, το έργο του προσήνεμου μόλου έχει χαρακτηριστεί τρίτης προτεραιότητας. Δηλαδή θα έχουμε ένα αξιοθέατο μοναστήρι, με έναν εξωραϊσμένο περιβάλλοντα χώρο, που θα είναι δύσκολο να το επισκεφθεί κανείς, διότι οι αέρηδες του Αιγαίου δεν επιτρέπουν την πρόσδεση των πλοίων στο λιμάνι του νησιού.

Αυτό που επιδιώκεται από το συγκεκριμένο σχέδιο είναι η άντληση κεφαλαίων από ντόπιες και ξένες ιδιωτικές επιχειρήσεις – από γραφεία μελετών και εργολάβους – με στόχο την ενίσχυση της κερδοφορίας τους. Επίσης επιδιώκεται η ιδεολογική και πολιτική πρόσδεση τοπικών επιχειρηματιών και μικρομεσαίων στρωμάτων στο άρμα της Ε.Ε. και στο ξεφτισμένο όραμα της «ευρωπαϊκής ενοποίησης».

Από τη δική μας σκοπιά, ως αντικαπιταλιστική αριστερά, το κυριότερο πρόβλημα είναι η συνολική κατεύθυνση του σχεδίου. Το σχέδιο δεν ιεραρχεί τις ανάγκες των μικρών νησιών και τα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν: την ανεργία, την εσωτερική μετανάστευση, την καταστροφή των παραγωγικών δραστηριοτήτων (στην πρωτογενή παραγωγή, την μεταποίηση, τον τουρισμό), την έλλειψη βασικών υποδομών, την διάλυση των ακτοπλοϊκών και αεροπλοϊκών συγκοινωνιών, την αποψίλωση των δημοσίων υπηρεσιών που επέβαλε ο Καλλικράτης. Αποσιωπά την καταστροφή που έχει επέλθει από την εφαρμογή των μνημονίων και τις πολιτικές των κυβερνήσεων και της Ε.Ε. τις τελευταίες δεκαετίες στην ελληνική οικονομία με ιδιαίτερη ένταση στα νησιά του Βορείου Αιγαίου.  Κρύβει την αλήθεια πως η ένταξη της χώρας μας αρχικά στην ΕΟΚ και στη συνέχεια στην ΟΝΕ και την Ε.Ε. δεν οδήγησε στην σύγκλιση της ελληνικής οικονομίας με τις ευρωπαϊκές, όπως προπαγάνδιζαν επί δεκαετίες οι θιασώτες της ευρωπαϊκής καπιταλιστικής ολοκλήρωσης. Έγινε ακριβώς το αντίθετο. Οι χώρες του πυρήνα της Ε.Ε. ισχυροποιήθηκαν σε βάρος των χωρών της περιφέρειας. Οι οικονομίες των φτωχών περιφερειών, απέκλιναν από τις πλούσιες και έγιναν ακόμα φτωχότερες. Και αν αυτά ήταν τα αποτελέσματα σε συνθήκες ανάπτυξης, σήμερα σε συνθήκες βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης δεν υπάρχουν περιθώρια για σύγκλιση των μειονεκτικών περιφερειών. Παρά τα φληναφήματα περί «αειφόρου ανάπτυξης» των μικρών νησιών, το μέλλον της χώρας μας  στα πλαίσια της Ε.Ε. είναι να μετατραπεί σε αποικία χρέους και τα μικρά νησιά να ερημοποιηθούν, όπως άλλωστε είχαν προτείνει τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας από το 2012. Μόνο ένα πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων με δημοκρατικό - λαϊκό έλεγχο μπορεί να δώσει στα νησιά μας προοπτική ανάπτυξης. Και αυτό μπορεί να επιβληθεί από τους εργαζόμενους και τους νησιώτες σε σύγκρουση με την πολιτική της Ε.Ε. με στόχο την έξοδο από αυτήν και εκτός του καπιταλιστικού μονόδρομου.

Ψηφίσαμε λευκό στην 2η τροποποίηση του ετήσιου προγράμματος έργων της ΠΒΑ. Καταψηφίσαμε  την 3η τροποποίηση του προϋπολογισμού, όπως είχαμε καταψηφίσει και τον προϋπολογισμό λιτότητας της ΠΒΑ. Επισημάναμε πως είναι απαράδεκτο να αυξάνονται τα έξοδα κατά 167.400€ για «έργα που δεν κατονομάζονται ειδικά» και κατά 50.000€ για έκδοση λευκώματος, και να μην είναι σε θέση η Π.Α., να απαντήσει συγκεκριμένα, για τις προτεινόμενες τροποποιήσεις.

Ψηφίσαμε λευκό σε δύο γραφειοκρατικά θέματα: στον ορισμό εκπροσώπων της ΠΒΑ στην επιτροπή γνωμοδότησης σε θέματα ανέλκυσης, απομάκρυνσης πλοίων ή εξουδετέρωσης ναυαγίων του Λιμεναρχείου Χίου και στον ορισμό εκπροσώπων στην Ομάδα Εργασίας και τις Περιφερειακές Επιτροπές για την Οδική Ασφάλεια.

Καταψηφίσαμε το «Σχέδιο Δράσης Αθλητισμού 1ου εξαμήνου 2017». Το παρουσιαζόμενο σχέδιο δράσης για τον αθλητισμό είναι εξαιρετικά φτωχό, δείχνει την οικονομική ένδεια της ΠΒΑ. Περιορίζεται σε απλή οικονομική στήριξη αθλητικών διοργανώσεων και τίποτα περισσότερο. Ο φτωχός προϋπολογισμός του προγράμματος αντανακλά τη γενικότερη λιτότητα που έχει επιβληθεί με τα μνημόνια. Η ΠΒΑ θα έπρεπε να σχεδιάζει την δημιουργία αθλητικών υποδομών (κολυμβητηρίων, γυμναστηρίων, γηπέδων) στους οικισμούς των νησιών, που να καλύπτουν τις υπάρχουσες ανάγκες. Εντυπωσιάζει πως όλες οι προτεινόμενες αθλητικές δράσεις προτείνονται ως ενισχυτικές της τουριστικής προβολής των νησιών και με κριτήριο το οικονομικό όφελος των τοπικών επιχειρήσεων.  Από την οπτική της Π.Α. απουσιάζει πλήρως η αντιμετώπιση του αθλητισμού ως μια δραστηριότητα απαραίτητη για τη σωματική και ψυχική υγεία των ανθρώπων κάθε ηλικίας, που προάγει την κοινωνικοποίηση των συμμετεχόντων και την κοινωνική συνοχή των τοπικών κοινωνιών. Ο αθλητισμός συσφίγγει τις σχέσεις μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών ομάδων, εθνοτήτων και πολιτισμών. Μας εκπλήσσει που η εισήγηση δεν περιλαμβάνει ούτε ένα πρόγραμμα μαζικού αθλητισμού. Για εμάς εκεί έπρεπε να δίνεται η έμφαση. Η ΠΒΑ θα έπρεπε να οργανώνει προγράμματα μαζικού αθλητισμού και να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την άθληση των κατοίκων των νησιών, όλων των ηλικιών, ως στοιχείο που συμβάλει στην σωματική, ψυχική και κοινωνική τους ευεξία. Θα έπρεπε να περιλαμβάνονται αθλητικές δραστηριότητες με τη συμμετοχή των προσφύγων, για την καταπολέμηση της ξενοφοβίας και του ρατσισμού που αναπτύσσεται στα νησιά μας. Δυστυχώς αυτό που βλέπουμε είναι η παντελής απουσία οποιουδήποτε τέτοιου σχεδιασμού.

Υπερψηφίσαμε για την πραγματοποίηση 11 διαδραστικών παιδικών παραστάσεων και προϋπολογισμού 14.000€ του έργου «Οι Πειρατές του Αιγαίου» του Γιώργου Σουξέ στα νησιά: Χίο, Οινούσσες, Ψαρά, Σάμο, Ικαρία, Θύμαινα, Φούρνοι, Λήμνο και Άγιο Ευστράτιο. Επισημάναμε πως η Π.Α. θα πρέπει να αιτιολογήσει το ύψος της δαπάνης για το συγκεκριμένο έργο.

Υπερψηφίσαμε την «έγκριση παραχώρησης άχρηστων μηχανημάτων και οχημάτων στο Δήμο Λέσβου». Επισημαίνουμε ωστόσο την σταθερή άρνηση της Π.Α. να αξιοποιήσει τα παλιά οχήματα προς όφελος των υπηρεσιών της, σε αντίθεση με το Δήμο Λέσβου. Με την ευκαιρία υπενθυμίζουμε την πρόσφατη απόφαση (31/1/17) της πλειοψηφίας για χρηματοδοτική μίσθωση (leasing) 18 οχημάτων για 5 χρόνια, για τις ανάγκες μετακίνησης του προσωπικού της. Εμείς αντίθετα, προτείναμε την σταδιακή αντικατάσταση των παλιών οχημάτων με την αγορά νέων, μια λύση πολύ πιο οικονομική. Η Π.Α. συστηματικά καταφεύγει σε ιδιωτικές εταιρείες - στη συγκεκριμένη περίπτωση εταιρείες χρηματοδοτικής μίσθωσης αυτοκινήτων - για να καλύψει τις ανάγκες της. Είναι δογματικά προσκολλημένη στην ιδιωτικοποίηση πλευρών του έργου των υπηρεσιών της, όπως συμβαίνει στη δακοκτονία, στις μετακινήσεις του προσωπικού, στην εκπόνηση μελετών, ακόμα και τις υπηρεσίες καθαριότητας των κτηρίων της. Σε κάθε ευκαιρία απαξιώνει το έργο των υπηρεσιών της και υποβαθμίζει τις υπάρχουσες υποδομές. Έτσι υπηρετεί την πολιτική του «λιγότερου κράτους».

Καταψηφίσαμε τη δημιουργία λογαριασμού για την «προσωρινή κάλυψη δαπανών έργων Interreg 2014-2020». Η ΠΒΑ έχει ενταχθεί σε δύο έργα στα πλαίσια του προγράμματος Interreg. Το ένα αφορά «καινοτόμες πολιτικές για τη βιωσιμότητα νησιωτικών περιοχών» και τα άλλο τον «τομέα της ενεργειακής απόδοσης δημόσιων κτηρίων». Και τα δύο έργα έχουν συνολικό προϋπολογισμό 329.100€, που θα χορηγηθούν σε βάθος σε 5 χρόνων. Η ΠΒΑ θα απορροφήσει τα συγκεκριμένα κονδύλια για να διοργανώσει συνέδρια, εκδηλώσεις και άλλες δράσεις με στόχο 1) να προσελκύσει επιχειρηματίες για «καινοτόμες επενδύσεις στα νησιά» και 2) να προωθήσει την υιοθέτηση πρακτικών βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, από τους ιδιοκτήτες και τους διαχειριστές δημοσίων κτηρίων. Είναι φανερό πως τα κονδύλια αυτά  - που δίδονται για την προώθηση των ιδιωτικών επενδύσεων στους τομείς της καινοτομίας και της ενεργειακής απόδοσης κτηρίων - δεν θα έχουν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα και θα καταναλωθούν σε δράσεις μακριά από τις πραγματικές ανάγκες των νησιωτών. Κοντολογίς αυτό που μας λέει η ΠΑ είναι πως θα δαπανηθούν 329.100€, για να μην γίνει απολύτως τίποτα. Τα ποσά αυτά θα καταλήξουν στις τσέπες αυτών, που συνήθως σιτίζονται από κοινοτικά προγράμματα, χωρίς να παράγουν απολύτως τίποτα. Μόνο που οι λεγόμενοι κοινοτικοί πόροι είναι φόροι των Ελλήνων και των Ευρωπαίων εργαζομένων, που κανείς δεν δικαιούται να τους σπαταλά. Αν το ποσό αυτό μπορούσε να αξιοποιηθεί για την πρόσληψη καθαριστριών, κτηνιάτρων, γεωπόνων ή άλλου προσωπικού απαραίτητο για τις υπηρεσίες της ΠΒΑ θα έπιανε πραγματικά τόπο. Κάτι τέτοιο το απαγορεύουν τόσο τα μνημόνια, όσο και οι κατευθύνσεις που επιβάλει η Ε.Ε. μέσω της επιλεξιμότητας και της αιρεσιμότητας των ΕΣΠΑ. Επομένως ακόμα και σε αυτό το επιμέρους ζήτημα της αξιοποίησης των ευρωπαϊκών κονδυλίων, αναδεικνύεται ως ανάγκη ζωτικής σημασίας η σύγκρουση με την την πολιτική της Ε.Ε. και η αποδέσμευση της χώρας μας από την επιτροπεία και τον ασφυκτικό έλεγχο που έχει επιβάλει.

Υπερψηφίσαμε την προγραμματική σύμβαση με τον Δήμο Λήμνου, για το πρόγραμμα καταπολέμησης των κουνουπιών στη Λήμνο. Υπερψηφίσαμε τις τρεις προγραμματικές συμβάσεις με το Λιμενικό Ταμείο Ικαρίας για τον ηλεκτροφωτισμό των λιμανιών του Αγίου Κήρυκου και του Εύδηλου και την αντικατάσταση των ανοδίων προστασίας των μεταλλικών πασσάλων του αλιευτικού καταφυγίου Φούρνων. Επισημάναμε για μια ακόμα φορά, πως η ΠΒΑ καλείται να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις και τις αδυναμίες των μικρών Δήμων των νησιών. Επτά χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου Καλλικράτη οι μικροί νησιωτικοί Δήμοι παραμένουν χωρίς το αναγκαίο προσωπικό και χωρίς την δυνατότητα να καλύψουν ορισμένες από τις βασικές τους ανάγκες.